இஸ்மெட் இனோனு

கி.பி. 1884 - ஆம் ஆண்டு துருக்கியின் ஸ்மீர் என்னும் ஊரில் இஸ்மெட் இனோனு (Ismet Inonu) பிறந்தார். கல்வியை முடித்த இவர் உதுமானிய படையில் சேர்ந்தார். படையில் பல பதவி உயர்வுகளைப் பெற்று 1918 வாக்கில் போர்த்துறையின் துணைச் செயலராகப் பதவி வகித்தார். 1920 - ஆம் ஆண்டு எட்ரின் தொகுதியிலிருந்து உதுமானிய நாடாளுமன்றத்திற்குத் தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டார்.

பின்னர், தேசிய இராணுவத்தின் படைத்தலைவராக பதவி வகித்தார். அப்போது மேற்கு அனடோனியாவைக் கைப்பற்றிக் கொண்ட கிரேக்கப் படைகள் மீது இரு போர்களை நடத்தி அவர்களை விரட்டியடித்தார். இப்போர் நடைபெற்ற இடம் இனோனு ஆகும். தாம் பெற்ற வெற்றியின் நினைவாகவே இவர் தம்மை இனோனு இஸ்மத் எனக் கூறிக்கொண்டார்.

அங்காராவில் அமைக்கப்பெற்ற தேசிய பெருமன்றத்தின் ஆட்சியில் 1922 - ஆம் ஆண்டு இவர் வெளியுறவு அமைச்சராக பதவி ஏற்றார். 1923 - ஆம் ஆண்டு அக்டோபர் 29 - ஆம் நாள் துருக்கி குடியரசு நாடானது. குடியரசு துருக்கியின் முதல் தலைமை அமைச்சராக 1923 முதல் 1937 வரை பதவி வகித்தார்.

1938 - ஆம் ஆண்டு முஸ்தபா கெமால் ஆடாடர்க் மரணமடைந்த பின், இவர் குடியரசு தலைவராகத் தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டார். 1946 - இல் மக்களாட்சி கட்சியை உருவாக்கி ஊக்கம் கொடுத்தார். 1950 - ஆம் ஆண்டு தேர்தலில் மக்களாட்சி கட்சி குடியரசு கட்சியைத் தோற்கடித்தது. 1950 முதல் 1960 வரை இவர் எதிர்க் கட்சித் தலைவராக இருந்தார்.

1960 - இல் ராணுவப் புரட்சி ஏற்பட்ட பின் 1961 க்கும் 1965 க்கும் இடைப்பட்டக் காலத்தில் மூன்று கூட்டாட்சி அரசுகளை அமைத்தார். 1965, 1969 - ஆம் ஆண்டுகளில் நடைபெற்ற தேர்தல்களில் இவரது கட்சி படுதோல்வியடைந்தது. இவரை எதிர்த்த குடியரசுக் கட்சியினர், 1967 - இல் கட்சியை உடைத்து புதிய கட்சியைத் துவக்கினர். 1972 - ஆம் ஆண்டு இவர் கட்சியிலிருந்து நீக்கப்பட்டார்.

துருக்கியை முடியாட்சிக் கொடுமைகளிலிருந்து விடுவித்து குடியரசாக்கிய முஸ்தாபா கெமால் ஆடாடர்குக்கு உறுதுணையாக விளங்கிய இவர் 1973 - ஆம் ஆண்டு டிசம்பர் 25 - ஆம் நாள் மரணமடைந்தார்.